Makat çatlağı 15-40 yaş aralığındaki bireyler görülen ve ağrılı bir makat bölgesi hastalığıdır. Makat bölgesi hastalıkları neden olduğu ağrı yüzünden kişilerin hayat kalitesini düşürmektedir. Anal bölgede ortaya çıkan hastalıkların tedavisinde ameliyatlı tedaviler uygulanması kalıcı gaz ve dışkı kaçırma riskine neden olabilmektedir. Bu yazımızda gaz ve dışkı kaçırma riskine neden olmayan ameliyatsız makat çatlağı tedavileri ele alınacaktır. Tedavilerin daha net anlaşılması için öncesinde kısaca hastalığın ne olduğu ve neden olduğu ele alınacaktır.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) Nedir? Makat Çatlağı Neden Olur?
Makat çatlağı anüs derisinde oluşan yara ve yırtıklardır. Makat çatlağı genellikle kabızlığa bağlı olarak oluşmaktadır. Kabızlık yaşayan bireylerde dışkılama ertelenir. Bu durum dışkının beklemesine ve sertleşmesine neden olmaktadır. Sertleşen dışkı ise anal kanaldan geçişi esnasında makatta yara ve yırtıklara neden olmaktadır.[1]
Uzun süre kronik ishallerde de sık dışkılamaya bağlı olarak anüs derisinde yara ve yırtık oluşumları meydana gelebilmektedir.
Makat çatlağı yapısal olarak elimizde, kolumuzda oluşan yaralarla benzerdir. Ancak makat bölgesi konumunda olmasından dolayı diğer yaralar gibi kendiliğinden kolaylıkla iyileşemez. Bunun nedeni ise makat bölgesinde bulunan kasların dışkılamayı kolaylaştırmak için sürekli olarak istemsiz bir şekilde kasılmasıdır. Bu kasılmalar bölgeye taze kan akışını engeller ve bu durum yaranın kendi kendine iyileşmesini engeller.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) Türleri Nelerdir?
Anal fissür hastalığı yaranın derinliğine göre akut ve kronik anal fissür olarak 2 gruba ayrılmaktadır. [2]
Akut anal fissür yaranın daha yüzeysel olduğu ve yeni oluştuğu dönemi ifade etmektedir. Ortalama olarak yırtığı oluştuktan sonraki 15 günlük süreyi kapsamaktadır. Kronik anal fissür ise yaranın derin yerleşimli olduğu dönemi kapsamaktadır.
Akut dönemde makatta görülen ağrı dışkılama sonrasında 10-15 dakika kadar devam ederken, kronikleşen fissürlerde ağrı saatlerce devam edebilir.
Makat Çatlağı Belirtileri Nelerdir?
Makat çatlağı hastalığının diğer makat hastalıklarından en ayırt edici belirtisi makatta hissedilen cam çiziyormuş şeklindeki ağrı ve dışkılama sonrasında ortaya çıkan damlama şeklindeki kanamadır.
Basur hastalığında da kanama şikâyeti görülmektedir. Ancak anal fissürde görülen kanama dışkılama sonrasında, damlama şeklinde ve parlak kırmızıdır.
Ek olarak makatta ağrı, şişlik, tahriş ve kaşıntı gibi şikâyetler görülebilmektedir. Kronikleşen fissürlerde basur hastalığına benzeyen nöbetçi meme ismi verilen bir yapıda oluşabilmektedir.
Anal Fissür Tedavi Yöntemleri
Anal fissür hastalığında uygulanan 3 tedavi yöntemi vardır. Hangi tedavi yönteminin uygulanacağına hastalığın ilerleme derecine göre karar verilmektedir.
Anal fissür tedavisinde kullanılan yöntemler
- Krem tedavisi
- Botox enjeksiyonu
- Ameliyat
Bazı genel cerrahi uzmanları anal fissür tedavisinde ameliyat yöntemini tercih etmektedir. İdea Klinik makat hastalıkları tedavi merkezinde makat çatlağı hastalığının tedavisinde ameliyat yöntemi tercih edilmez.
Makat bölgesinde kesi yapılmasının makat kaslarına zarar verme riski bulunmaktadır. Makat kaslarının zarar görmesi ise kalıcı gaz ve dışkı kaçırma riskine neden olmaktadır. Bu nedenle İdea Klinik’te ameliyat yöntemi uygulanmamaktadır.
Kremle Makat Çatlağı Tedavisi / Makat Çatlağı Kremi
Makat çatlağı hastalığı henüz akut evrede iken kremle tedavi şansı bulunmaktadır. Kronikleşen fissürlerde ise maalesef ki krem tedavisi etkisiz kalmaktadır.
Kremle makat çatlağı tedavisinde amaç bölgede istemsiz olarak kasılan kasların gevşetilmesini sağlamak ve yaraya taze kan giderek iyişemesine olanak sağlanmasıdır. Anuflex pomad bitkisel içerikli ve herhangi bir yan etkiye neden olmayan makat çatlağı kremidir.
Akut dönemde olan fissürlerde lokal olarak uygulanarak tedavi sağlanabilir. Ayrıca kremin içerisinde yer alan yara iyileştirici bitkisel özler sayesinde yaranın iyileşmesine de extra katkı sağlamaktadır.
Kremin yetersiz kaldığı durumlarda ise botoxla anal fissür tedavisi tercih edilmektedir.
Botoxla Anal Fissür Tedavisi
Botox maddesi sağlık ve kozmetik alanında sıklıkla kullanılmaktadır. Botox maddesi kaslarda geçici olarak gevşeme sağlamaktadır. Bu özelliği sayesinde makat çatlağı tedavisinde kullanılmaktadır.
Makat bölgesine enjekte edilen botox bölgede bulunan ve sürekli kasılan makat kaslarının gevşetilmesini sağlar. Böylece yaranın olduğu alana taze kan gider ve yara zamanla kendiliğinden iyileşir.
Botox tedavisinin başarılı olması için mutlaka 100 ünite botox kullanılmalıdır.
Anal Fissür Tedavisi İçin Hangi Doktora Gidilir?
Anal fissür tedavisi için genel cerrahi branşı tercih edilir. Ancak genel cerrahi oldukça geniş bir alandır ve makat bölgesi hastalıkları birbirine oldukça benzerdir. Doğru bir teşhis ve tedavi için genel cerrahinin bir alt dalı olan proktoloji alanında uzman bir doktor tercih edilmesi önerilir.
Bu sayede en güncel ve doğru yöntemle tedavi olabilirsiniz.
Anal Fissür Hastalığı – Makat Çatlağı- Nasıl Engellenir?
Makat çatlağının en temel nedeni kabızlıktır. Kabızlığın önlenmesi ile makat çatlağı çok büyük oranda engellenebilir. Kabızlıktan korunmak için öneriler başlıklı yazımızı okumak için tıklayınız.
Ek olarak tuvalette uzun süre durmaktan kaçınmalı, aşırı ıkınılmamalıdır. Bu sayede makatta baskı uygulanmaz ve hemoroid, anal fissür gibi hastalıkların oluşması engellenebilir.
Makat Çatlağı İçin Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?
Makat çatlağı genel olarak hastaların kendi kendine tespit edebileceği bir hastalıktır. Hastalık kişinin kendi tarafından tespit edilebilirse evde krem tedavisi denenebilir. Krem tedavisinden sonuç alınamadığında ise vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Bilimsel Kaynaklar
[1] Jahnny, B., & Ashurst, J. V. (2020). Anal fissures. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.
[2] Beaty, J. S., & Shashidharan, M. (2016). Anal fissure. Clinics in colon and rectal surgery, 29(01), 030-037.
